همه افرادی که به حفظ بهداشت دندان و دهان، اهمیت میدهند و والدین مسئولیت پذیری که قصد آموزش مسواک زدن به کودکان خود را دارند، با این پرسش رو به رو هستند که روش صحیح مسواک زدن چگونه است؟
بدون شک مسواک زدن یکی از مهمترین راههای رعایت بهداشت شخصی، حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از پوسیدگی آنها است.
توصیه ما به والدین گرامی این است که روشهای صحیح مسواک زدن و رعایت بهداشت دندانها را از اوایل دوران کودکی و از زمان رویش اولین دندانها، به کودکان خود آموزش دهند. با پیشگیری از پوسیدگی دندانهای شیری، نیازی به صرف هزینههای بعدی جهت ترمیم آنها نخواهید داشت.
آموزش شیوه صحیح مسواک زدن به کودک بسیار اهمیت دارد، زیرا در صورتی که کودک به درستی این کار را انجام ندهد، ممکن است به لثههای خود آسیب بزند و به دلیل حس درد و ناراحتی ناشی از تحریک لثهها، از مسواک زدن خودداری کند.
همچنین ممکن است در صورت عدم آموزش صحیح، کودک قادر به پاک کردن و جرم زدایی کامل دندانهای خود به وسیله مسواک زدن، نباشد و در نتیجه پس از مدتی دچار پوسیدگی دندان شود.
پیش از آموزش روش صحیح مسواک زدن لازم است ابتدا مسواک و خمیردندان مناسب تهیه شود.
بر خلاف تصور عموم مردم، برند خمیردندان، اهمیت چندانی ندارد؛ زیرا همه ی خمیردندانها از تعدادی مواد اولیه مشخص تهیه میشوند که شامل مواد کف کننده، ساینده، فلوراید، خوشبو کننده و مقداری مواد شوینده و پایه هستند. تفاوت خمیردندانها تنها در مواد خوشبو کننده و احیاناً مواد سفید کننده دندانها است. این که خمیردندان با کیفیت، باید از میان برندهای خارجی و گران قیمت تهیه شود، یک باور نادرست است که متأسفانه بین مردم رواج دارد.
اما بدون داشتن مسواک مناسب، نه تنها به لثهها و دندانها آسیب وارد میشود؛ بلکه نظافت دهان و دندان نیز به خوبی انجام نشده و موجب باقی ماندن جرم و در نهایت پوسیدگی دندانها خواهد شد.
اولین مشخصه یک مسواک مرغوب و با کیفیت، قابلیت ارتجاعی پرزهای آن است. شاید در ویترین فروشگاهها و داروخانهها، مسواکهایی با پرزهای رنگارنگ و شکلهای متنوع وجود داشته باشد که باعث فریب مصرف کنندگان شود؛ اما آن چه مهم است، کیفیت پرزهای مسواک است. در صورتی که پرزهای مسواک قابلیت ارتجاعی خوبی داشته باشند، هنگام عبور از روی مواد غذایی چسبیده به دندانها و سایش آنها، به خوبی خم و راست شده و به دلیل مقاومت بالایی که دارند، سطوح دندانها را پاک کرده و ذرات غذا را از آنها جدا میکنند. اگر مسواک دارای پرزهای بی کیفیتی باشد، پرزهای آن پس از مدت کوتاهی به حالت خمیده در میآید و در این حالت نمیتواند دندانها را تمیز کند. زبر یا نرم بودن مسواک بیشتر به سلیقه شخصی مصرف کننده بستگی دارد؛ اما زبری مسواک نباید در حدی باشد که باعث آسیب زدن به لثهها و تحلیل آنها شود. همچنین باید دقت شود که قسمت کف مسواک و بین پرزها کاملاً تمیز باشد. در صورتی که کف مسواک کثیف شده و خمیردندان خشک شده به آن چسبیده باشد، باید مسواک را تعویض نمود.
به طور کلی بهتر است مسواکی از برندهای شناخته شده و باکیفیت خریداری نمایید.
مسواک زدن و نخ کشیدن باید همراه با هم باشند تا کاملاً مواد غذایی به دام افتاده لابه لای دندانها را تمیز کنند. بهتر است لااقل روزی دو نوبت به روش صحیح مسواک بزنید.
برای این کار در ابتدا لازم است به میزان معینی خمیردندان روی مسواک قرار دهید. معمولاً توصیه میشود در هر نوبت، به اندازه یک نخود از خمیردندان استفاده شود. بعضی افراد تصور میکنند با مصرف مقدار بیشتری از خمیردندان، دندانهای آنها تمیزتر خواهد شد! این یک تصور اشتباه است.
در مرحله بعد با صبر و حوصله دندانها را به وسیله حرکات چرخشی و دایرهای تمیز کنید. پس از آن از حرکات بالا و پایین نیز برای نظافت کامل همه دندانها استفاده کنید. فراموش نکنید که سطوح داخلی دندانها (که به سمت داخل دهان قرار دارند) را به دقت مسواک بزنید. همچنین سطوح جونده دندانها که دارای پستی و بلندیهایی هستند را به خوبی پاکسازی نمایید.
دندانهای انتهایی معمولاً به سختی قابل دسترسی هستند، اما بسیار ضروری است که آنها را به خوبی تمیز کنید؛ زیرا در صورت پوسیدگی، ترمیم آنها دشوار خواهد بود.
مرز بین دندانها و لثه، محل تجمع باکتریها است. هنگام مسواک زدن به یاد داشته باشید که این نواحی را با حرکات چرخشی، زاویه 45 درجه و اندکی فشار تمیز کنید. در مرحله پایانی سطح زبان را هم مسواک زده و دهان را آبکشی نمایید.
لازم است مسواک را هم پس از استفاده به خوبی بشویید و در محلی خشک قرار دهید. (نگهداری مسواک در سرویس بهداشتی به هیچ عنوان توصیه نمیشود)
در صورتی که ارتودنسی انجام داده اید توصیه می کنیم مقاله آموزش مسواک در ارتودنسی در خصوص مسواک در طول درمان ارتودنسی را مطالعه نمایید.